Chandrayaan 3: నేడు చంద్రయాన్-3 ప్రయోగం.. మ.2.35 గంటలకు ప్రయోగించనున్న ఇస్రో

Chandrayaan 3: ఇస్రో ప్రతిష్టాత్మకంగా చేపట్టిన చంద్రయాన్-3 మరికొద్ది గంటల్లో ప్రయాణం మొదలు కానుంది. నాలుగేళ్ల కిందట చెదిరిన జాబిల్లి కలను తిరిగి సాకారం చేసుకునేందుకు రెట్టించిన ఉత్సాహంతో ఈ ప్రయోగానికి ఇస్రో సిద్ధమైంది. ప్రయోగానికి సంబంధించి తిరుపతి జిల్లా శ్రీహరికోటలోని సతీష్ ధవన్ స్పేస్ సెంటర్‌లో గురువారం మధ్యాహ్నం 2.35 గంటలకు ప్రారంభమైన 24 గంటల కౌంట్‌డౌన్ కొనసాగుతోంది. ఈ కౌంట్‌డౌన్ పూర్తైన తర్వాత నేటి మధ్యాహ్నం 2.35 గంటలకు ఎల్‌వీఎం-3 ఎం4 రాకెట్‌ ద్వారా దూసుకెళ్లనుంది.

ప్రయోగ కేంద్రం నుంచి బయలుదేరిన 217 సెకన్ల తర్వాత భూమికి 115 కిలోమీటర్ల ఎత్తున శాటిలైట్‌తో కూడిన పేలోడ్‌ రాకెట్‌ నుంచి విడిపోతుంది. దాదాపు ఆరు వారాల పాటు ప్రయాణించి.. 3.86 లక్షల కిలోమీటర్ల దూరంలోని చంద్రుడిపి చేరుకుంటుంది. అన్నీ అనుకున్నట్టు జరిగితే ఆగస్టు 23 లేదా 24 ల్యాండింగ్‌ ప్రక్రియ చేపడతారు. ల్యాండింగ్‌ కోసం ఇప్పటి వరకూ ఎవరూ వెళ్లని చంద్రుడి దక్షిణ ధ్రువాన్ని ఇస్రో ఎంచుకుంది. చంద్రయాన్‌-3 దక్షిణ ధ్రువంపై సాఫీగా దిగితే ఆ ఘనత సాధించిన తొలి దేశంగా... చంద్రుడిపై సాఫ్ట్‌ ల్యాండింగ్‌ను సాధించిన నాలుగో దేశంగా భారత్‌ నిలవనుంది.

ఇక, చంద్రయాన్‌-3 ప్రయోగం సాఫీగా సాగేందుకు ఇస్రో అన్ని జాగ్రత్తలు తీసుకుంది. చంద్రయాన్‌-2లో విక్రమ్‌ ల్యాండర్‌ చంద్రుడి ఉపరితలంపై క్రాష్ ల్యాండింగ్ జరిగి కుప్పకూలిన అనుభవాలను దృష్టిలో ఉంచుకుని ఈసారి పలు మార్పులు చేపట్టింది. ల్యాండింగ్‌ క్రమంలో వైఫల్యానికి ఉన్న అవకాశాన్ని విశ్లేషించుకొని, దాన్ని అధిగమించేలా రూపొందించినట్టు ఇస్రో వెల్లడించింది. అనుకోని అవాంతరం తలెత్తినా ల్యాండర్‌.. విజయవంతంగా కిందకు దిగేలా కసరత్తు చేపట్టింది. దీనికింద.. సెన్సర్‌, ఇంజిన్‌, అల్గారిథమ్‌, గణన.. ఇలా అనేక అంశాల్లో వైఫల్యాలకు ఉన్న అవకాశాలను ఇస్రో పరిగణనలోకి తీసుకుంది. వాటిని అప్పటికప్పుడు సమర్థంగా ఎదుర్కొనేలా అన్ని వ్యవస్థలనూ ప్రోగ్రామ్‌ చేసింది.

బాహుబలి రాకెట్ ఎల్‌వీఎం-3 ఎం4 ద్వారా ల్యాండర్‌, రోవర్‌, ప్రొపల్షన్‌ మాడ్యూల్‌తో కూడిన 3,900 కిలోల బరువున్న చంద్రయాన్‌-3ని ప్రయోగిస్తారు. ఈ రాకెట్ ద్వారా భూమి చుట్టూ ఉన్న 170X 36,500 కిలోమీటర్ల దీర్ఘవృత్తాకార కక్ష్యలోకి చంద్రయాన్-3 ప్రవేశపెడతారు. 24 రోజులు పాటు భూమి చుట్టూ పరిభ్రమించిన అనంతరం క్రమంగా కక్ష్యను పెంచుతారు. ఈ ప్రక్రియను ట్రాన్స్‌లూనార్‌ ఇంజెక్షన్స్‌ (టీఎల్‌ఐ)గా పేర్కొంటారు. తర్వాత చంద్రుడి దిశగా లూనార్‌ ట్రాన్స్‌ఫర్‌ ట్రాజెక్టరీలోకి చంద్రయాన్‌-3ని పంపుతారు.

చంద్రుడి గురుత్వాకర్షణ కేంద్రంలోకి వ్యోమనౌక ప్రవేశించినప్పుడు లూనార్‌ ఆర్బిట్‌ ఇన్సర్షన్‌ (ఎల్‌వోఐ) ప్రక్రియ జరుగుతుంది. ఇందులో నిర్దిష్టంగా ఇంజిన్‌ను మండించి ఆర్బిటర్ వేగాన్ని తగ్గిస్తారు. దీంతో చంద్రుడిపై గురుత్వాకర్షణ శక్తిని అనుకూలంగా మార్చుకుని కక్ష్యలో తిరుగుతుంది. చివరిగా చంద్రుడి చుట్టూ 100 కిలోమీటర్ల ఎత్తులో ఉన్న కక్ష్యలోకి దీన్ని ప్రవేశపెడతారు.

ఆగస్టు 23 లేదా 24న ప్రొపల్షన్‌ మాడ్యూల్‌ నుంచి.. ల్యాండర్‌, రోవర్‌తో కూడిన మాడ్యూల్‌ విడిపోతుంది. ఆ సమయంలో గంటకు 6 వేల కిలోమీటర్ల వేగంతో ఉపరితలంపైకి ప్రయాణించే మాడ్యుల్‌ను నాలుగు ఇంజిన్ల సాయంతో వేగాన్ని క్రమంగా తగ్గిస్తారు. చంద్రుడి దక్షిణ ధ్రువానికి సమీపంలో సుమారు 70 డిగ్రీల దక్షిణ అక్షాంశం వద్ద ల్యాండర్ దిగుతుంది. ఉపరితలాన్ని తాకే సమయంలో ల్యాండర్‌ నిలువు వేగం సెకనుకు 2 మీటర్లు, హారిజాంటల్‌ వేగం సెకనుకు 0.5 మీటర్ల కన్నా తక్కువగా ఉండాలి.. వాలు.. 120 డిగ్రీలను మించకూడదు.